گیت(git) چیست؟ و چه کاربردی دارد؟

گیت چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ احتمالا سوال شما هم باشد.

اگر به آگهی های استخدامی سر زده باشید، متوجه می‌شوید که فرقی ندارد که با چه زبان برنامه‌نویسی فعالیت می‌کنید، بلد بودن گیت(git) یکی از موارد مهم برای استخدام شما است.

ضرب‌المثلی هست که می‌گوید آشپز که 2 تا شود غذا شور یا بی نمک می‌شود.

در این  مقاله به سوال گیت چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ پاسخ می‌دهیم و راه حل برنامه‌نویسان برای این موضوع را بررسی می‌کنیم و با 2مورد از ورژن کنترل ها آشنا می‌شویم.

همچنین با گیت(git) و ضرورت یادگیری آن آشنا می‌شویم.

گیت چیست؟

در بخش معرفی مقاله ضرب‌المثلی را بکار بردیم (آشپز که 2 تا شود غذا شور یا بی نمک می‌شود.)

منظور این ضرب‌المثل تداخل در کار ها است، مثلا وقتی کاری را بدست چند نفر می‌سپاریم که انجام دهند، چون که از کار هم اطلاع ندارند احتمال دارد تداخلی در کارشان پیش آید و کار را خراب کند.

بنابراین مثلا در رستوران ها یک سرآشپز وجود دارد که کار های مختلف را به آشپز های مختلف می‌سپارد، و خودش بر کار آشپز ها نظارت می‌کند، تا غذای نهایی کاملا ایده آل به دست مشتری برسد.

در برنامه‌نویسی هم این اتفاق می‌افتد، مخصوصا بر روی پروژه های بزرگ که افراد زیادی کار می‌کنند و بخش های مختلف نرم افزار به افراد مختلف سپرده می‌شود.

درواقع گیت به مدیر پروژه کمک می‌کند، تا با ابزار های مختلف پروژه را به بهترین شکل مدیریت کرده و به ثمر برساند.

vcs)Version Control System) یا ورژن کنترل سیستم چیست؟

بنابراین لازم است کُد برنامه‌نویسان در جایی جمع آوری شود یا حتی کُد های برنامه‌نویسان باهم ترکیب شوند.

گاهی اوقات لازم است که از یک ورژن به ورژن بعدی تغییرات ثبت شوند، و همه یادشان بماند نسخه های قبلی چه برنامه هایی برایشان نوشته شده است.

همچنین باید امکان مقایسه ورژن های قبلی با بعدی وجود داشته باشد که جلوی خیلی از تداخل ها در برنامه گرفته شود.

راه حل ابتدایی که به ذهن می‌رسد این است که هر برنامه‌نویس بخش مربوط به خودش را نوشته و فایل ها را در پوشه ای قرار دهد و اسم آن پوشه را متناسب با ورژن فعلی نرم افزار و نام خودش نام گذاری کند.

سپس همه فایل های خود را برای مدیر پروژه بفرستد و مدیر تصمیم بگیرد که چگونه فایل ها را ترکیب کرده و نرم افزار نهایی را تحویل دهد.

در نظر بگیرید که چند نفر بر روی یک قسمت از پروژه به صورت همزمان کار می‌کنند، بنابراین باید توضیحات تغییراتی که در نرم افزار می‌دهند را جایی ذخیره کنند، که مدیر پروژه متوجه شود که این پوشه چه تغییراتی را بر روی پروژه اعمال می‌کند.

اما موضوعی که هست این است که این کار خیلی پیچیده است خصوصا زمانی که حجم پروژه زیاد است و افراد زیادی بر روی آن کار می‌کنند.

و پوشه بندی به کار ما نمی‌آید و اینجاست که سیستم کنترل نسخه (Version Control System) به کار ما می‌آیند.

Version Control System یا ورژن کنترل سیستم چه کاربردی دارد؟

کاری که این سیستم می‌کند این است که مثلا به برنامه‌نویسان کمک می‌کند که با نوشتن یکسری از دستورات از پیش تعریف شده، ذخیره تغییرات را، به گیت(git) بفهماند.

و همچنین اگر خواستید تغییرات را ثبت کنید، کامنت بگذارید که مدیر پروژه متوجه تغییرات شما شود.

سیستم کنترل نسخه (Version Control System) یکی از کار هایی که انجام می‌دهد این است که امکان ورژن بندی می‌دهد.

یعنی تا اینجا پروژه که نوشته شده، نسخه 1 باشد و از اینجا به بعد پروژه نسخه 1.1 باشد، و در حافظه خود نگهداری می‌کند که کدام تغییرات برای کدام نسخه است.

قابلیت دیگر آن این است که اجازه می‌دهد چندین نفر بر روی پروژه یا یک بخش خاص کار کنند.

این کار به شکلی اتفاق می‌افتد که هر کدام از افراد، از آن بخش خاص پروژه یک شاخه(Branch) جدا می‌کنند، و هر کدام تغییرات خود را اعمال می‌کنند، و به مدیر تحویل می‌دهند و مدیر پروژه تصمیم می‌گیرد که کدام از این تغییرات بر روی پروژه اعمال شود.

به این شکل روند توسعه پروژه سریع تر می‌شود.

Version Control System را به اختصار (vcs) نیز می‌گویند.

انواع  vcs) Version Control System) :

1. سیستم‌های کنترل ورژن متمرکز یا Centeralized به اختصار (cvcs):

در این نوع سروری اصلی را داریم، که کل پروژه در آنجا قرار گرفته است و برنامه‌نویسان مجموعه به آن متصل شده و تغییرات مورد نظر را اعمال می‌کنند.

به این شکل کار می‌کند که همه باید متصل باشند به سرور و هر بخش از کد را که نوشتند به سرور ارسال کرده و مدیر پروژه تصمیم می‌گیرد که این تغییرات اعمال شود یاخیر.

2. سیستم‌های کنترل ورژن توزیع شده یا Distributed به اختصار (dvcs):

Distributed به معنای توزیع شده است، یعنی بجای آن که همه هم زمان به سرور مرکزی متصل شده باشند، همه یک کپی از پروژه اصلی دارند (تا جایی که دسترسی برایشان فعال شده است) و تغییرات را تا جای لازم اعمال می‌کنند و به جایی می‌فرستند که مدیر دسترسی دارد.

مزایای dvcs نسبت به cvcs این است که چون لازم نیست تک تک تغییرات همزمان به آن سرور مرکزی ارسال شود، بنابراین ثبت تغییرات چون در خود سیستم هر برنامه‌نویس انجام می‌شود سریع تر است، و هرموقع لازم باشد ما تغییرات را به سرور مرکزی ارسال می‌کنیم.

همچنین هر موقع لازم باشد به سیستم مرکزی وصل می‌شویم و آخرین نسخه که بقیه تغییرات را اعمال کرده اند، دریافت می‌کنیم.

یک مزایای دیگر که dvcs دارد، چون آخرین نسخه پروژه را همه دارند اگر برای آن سرور مرکزی اتفاقی بیفتد باعث نمی‌شود که اطلاعات از دست برود.

چون یک نسخه از آخرین ورژن، ثبت تغییرات و غیره . . . در اختیار همه برنامه‌نویسان است.

پیدایش گیت

گیت یک (dvcs) است، در ابتدا زمانی که سیستم عامل لینوکس که متن باز است در حال توسعه بود، یعنی لینوکس توروالدز که هسته اولیه لینوکس را نوشته بود، از بقیه برنامه‌نویسان خواست که کمک کنند هسته اولیه لینوکس را توسعه دهند.

لینوکس توروالدز یک شخص معمولی بود وشرکتی نداشت و برنامه‌نویسان زیادی بودند که به وی کمک می‌کردند.

طبق توضیحاتی که داشتیم، به یک Version Control System احتیاج داشتند تا بتواند پروژه را مدیریت کنند.

تا قبل از سال 2002 برای توسعه هسته لینوکس، به شکل خصوصی از یکسری نرم‌افزار استفاده می‌کردند.

اما از سال 2002 به بعد  از سیستمی به نام BitKeeper استفاده کردند.

که به آنان اجازه می‌داد به شکل رایگان از این سیستم برای مدیریت پروژه استفاده کنند.

اما در سال 2005 دسترسی برنامه‌نویسان لینوکس به این سرویس محدود شد، لینوکس توروالدز خودش تصمیم گرفت سیستمی را شبیه به BitKeeper راه  اندازی کند.

ظرف 2هفته توانست ترکیب شدن شاخه (Branch)ها را پیاده سازی کند و کار تیم خود را راه بیندازد.

و بعد از 2ماه کلی قابلیت به سیستم خود اضافه کرد، و توانست یک vcs حرفه ای به تیم خود ارائه دهد.

این vcs ساخته شده توسط  لینوکس توروالدز همان گیت(git) است، که از آن تاریخ به بعد به صورت رایگان در دسترس همه قرار داده شد.

درسته که شروع پروژه گیت(git) برای لینوکس بوده، اما امروزه هر کسی در هر پروژه ای می‌تواند از گیت(git) استفاده کند.

گیت کلی قابلیت حرفه ای دارد و به همین جهت اصلی ترین vcs مورد استفاده همگان است.

قابلیت ها و کاربرد های مهم گیت

• در گیت(git) تاریخچه ای از تمام کد ها و ورژن ها ثبت می‌شود و به آن ها می‌توان دسترسی داشت.
• توانایی ادغام سازی شاخه ها و ورژن ها خیلی راحت در آن صورت می‌گیرد.
• قابلیت دیگری که دارد خیلی راحت می‌توان با پروتکل های http, ssh, ftp با آن اتصال برقرار کرد.
• با محیط های برنامه‌نویسی(IDE)به صورت یکپارچه کار می‌کند.
• سرعت 10 برابری نسبت به رقبا.
• بر روی همه سیستم عامل ها نصب می‌شود.

نتیجه گیری

گیت(git) در واقع ابزاری است برای کنترل ورژن نرم افزار، و دراقع خودش این مدیریت را انجام نمی‌دهد بلکه به مدیر یک پروژه کمک می‌کند که مدیریت را با ابزار بهتری انجام دهد.

اگر تازه وارد دنیای برنامه‌نویسی شدید باید بدانید که حتما باید گیت(git) را یاد بگیرید تا در تیم ها و شرکت ها بتوانید کار کنید.

برای شما که احتمالا تازه می‌خواهید شروع به یادگیری کنید، لازم است که حداقل بدانید که چطور یک پروژه را  از سرور به سیستم خود انتقال دهید و سپس بعد از اعمال تغییر دوباره بر روی سرور بفرستید.

گیت(git) نرم افزاری است که بر روی سرور شرکت های مختلف نصب می‌شود و  بقیه که یک نسخه از پروژه را دارند و با آن در تماس هستند.

اما گاهی وقت ها شرکت بزرگی نیستیم که گیت(git) اختصاصی داشته باشیم، فقط یک تیم هستیم و می‌خواهیم از طریق ورژن کنترل سیستم ارتباط برقرار کنیم و پروژه ای را انجام دهیم، برای این دسته از افراد وب سایت هایی وجود دارد مثل گیت هاب و گیت لب و غیره… که این سایت ها را می‌توانیم سرور مرکزی خودمان قرار دهیم.

ما در آموزش جامع پایتون مهارت محور گیت را نیز آموزش می‌دهیم.

اکنون احتمالا به جواب سوال گیت چیست؟ و چه کاربردی دارد؟ رسیده اید.

حتما راجع به vcs ها نظرات خود را به اشتراک بگذارید و سوالات خود را بپرسید.